VACETS Logo

VACETS Regular Technical Column

"Everyday Engineering"

"Everyday Engineering" was a technical column posted regularly on the VACETS forum. The Chair of this column is Dr. Hoang Viet-Dung. For more publications produced by other VACETS  members, please visit the VACETS Member Publications page or Technical Columns page.

The VACETS Technical Column is contributed by various members , especially those of the VACETS Technical Affairs Committe. Articles are posted regulary on [email protected] forum. Please send questions, comments and suggestions to [email protected]

Sun, 11 Dec 1994

Ha`nh Tri`nh Ti`m Bo^. Chu+~ Vie^.t Cho Ma'y DDie^.n Toa'n

Ky' Su+. Bi`nh Lua^.n Cu?a Va(n Ha?i Ly'

Ghi chu': Below is an article by Van Hai Ly on the use of different Vietnamese software (VNU, VNI, Trichlor, and VPS), sent to me by Ho^` Tha`nh Vie^.t, Director of VNI Company. The article was also published in a number of Vietnamese newspapers in Australia. I'll post my response and comments on this article shortly. - Binh Anson (Perth, Australia).

oOo

Nhu+ mo^.t so^' ddo^ng ngu+o+`i Vie^.t Nam hie^.n ddang sinh so^'ng ta.i My~, to^i co' i't nhie^`u say me^ vo+'i tie^'ng me. dde? va` do ddo' tu+`ng vie^'t va(n la`m ba'o. To^i dda~ tu+`ng ho.c tha?o chu+o+ng ddie^.n toa'n va` ra^'t thu+o+`ng xuye^n du`ng ma'y ddie^.n toa'n trong vie^.c vie^'t la'ch va` sa('p chu+~. Ma(.c du` chi? co' mo^.t pha^`n kie^'n thu+'c ve^` ddie^.n toa'n nho? nhoi so vo+'i mo^.t chuye^n vie^n ddu+o+.c dda`o ta.o ha(?n hoi trong nga`nh, to^i co' kha' nhie^`u kinh nghie^.m su+? du.ng tie^'ng Vie^.t vo+'i ma'y IBM PC.

Ga^`n dda^y mo^.t ngu+o+`i ba.n cu~ vu+`a mo+'i tu+` Vie^.t Nam qua ho?i to^i nhie^`u ddie^`u ve^` vie^.c mua mo^.t chie^'c ma'y ddie^.n toa'n ca' nha^n (chi. a^'y go.i la` ma'y vi ti'nh). Qua nhu+~ng ca^u chuye^.n vo+'i ngu+o+`i ba.n, to^i ddu+o+.c bie^'t nhie^`u ddie^`u ve^` nhu ca^`u du`ng ma'y ddie^.n toa'n ca' nha^n o+? trong nu+o+'c, dda(.c bie^.t la` nhu ca^`u du`ng chu+~ Vie^.t vo+'i ma'y ddie^.n toa'n. Nga^~m ngu+o+`i la.i nghi~ to+'i ta, to^i cho+.t dde^? y' la` nga`y ca`ng nhie^`u ngu+o+`i o+? ngoa`i nu+o+'c cu~ng ddang co' nhu ca^`u na`y, vi` va^.y be`n na?y ra y' ke^? la.i kinh nghie^.m ba?n tha^n mong giu'p ddo+~ pha^`n na`o cho nhu+~ng ddo^`ng hu+o+ng kha'c.

Mo^.t bo^. chu+~ Vie^.t dde^? dda'nh chu+~ Vie^.t

O+? ngoa`i nu+o+'c Vie^.t Nam thi` co' the^? no'i ha^`u nhu+ ca'i ma'y ddie^.n toa'n na`o khi vu+`a mo+'i mua tu+` tie^.m ve^` nha` hay ve^` so+? cu~ng co' mo^.t dda(.c ddie^?m la` kho^ng the^? dda'nh ddu+o+.c chu+~ Vie^.t. Chu+~ Vie^.t kho^ng pha?i la` mo^'i ba^.n ta^m cu?a nhu+~ng nha` che^' ta.o ma'y ddie^.n toa'n. Ho. ta.o ra ma'y ddie^.n toa'n dde^? ba'n cho kho^'i co+ so+? va` ngu+o+`i du`ng ddo^ng dda?o trong ca'c xa~ ho^.i ha^.u ky~ nghe^. A^u My~ Nha^.t. Ca'i ma'y vo+'i kha? na(ng ca(n ba?n la` la`m ddu+o+.c mo^.t so^' vie^.c nhu+ sa('p chu+~, ti'nh toa'n chi thu, lu+u tru+~ du+~ kie^.n, va` gia?i tri' cho con ngu+o+`i o+? nhu+~ng xa~ ho^.i na`y thi` kho^ng ca^`n pha?i co' kha? na(ng tri`nh chie^'u va` in chu+~ Vie^.t.

Tuy nhie^n, ma'y ddie^.n toa'n ho+n ma'y dda'nh chu+~ la` o+? cho^~ no' co' kha? na(ng cha.y nhu+~ng nhu lie^.u (software). Nhu lie^.u tu+'c la` ca'i cha^'t tho^ng minh cu?a ma'y va^.y. No' giu'p ma'y mo+? ro^.ng the^m kha? na(ng cu?a no'. Vi` va^.y, ma(.c da^`u ca'i ma'y kho^ng co' kha? na(ng chu+~ Vie^.t, nhu+~ng chuye^n vie^n ddie^.n toa'n va^~n co' the^? vie^'t ra nhu lie^.u khie^'n no' co' kha? na(ng na`y.

Bie^'t va^.y, sau khi mua ca'i ma'y 386/33Mhz ve^` nha` na(m 92 (ba^y gio+` tie^u chua^?n la` 486/66Mhz, mo+'i nha^'t la` Pentium 586/90Mhz), to^i ye^n ta^m ddi ti`m mua mo^.t bo^. nhu lie^.u dde^? dda'nh va` in chu+~ Vie^.t.

DDa^`u tie^n to^i ho?i tin tu+'c tu+` ngu+o+`i quen va` ddo.c qua?ng ca'o tre^n nhie^`u to+` ba'o tie^'ng Vie^.t dde^? ti`m kie^'m mo^.t bo^. nhu lie^.u chu+~ Vie^.t thi'ch ho+.p. Ba^y gio+`, to^i tha^'y nhie^`u cu+?a tie^.m ba'n ma'y va` tie^.m sa'ch cu?a ngu+o+`i Vie^.t cu~ng co' ba'n nhu+~ng bo^. chu+~ Vie^.t.

Tru+o+'c khi mua mo^.t nhu lie^.u, ta ca^`n pha?i ho?i xem no' co' cha.y trong he^. ddie^`u ha`nh ca'i ma'y cu?a ta ddang du`ng hay kho^ng. He^. ddie^`u ha`nh la` nhu lie^.u dda^`u tie^n cha.y khi mo+? ma'y le^n. Ho^`i ddo', he^. ddie^`u ha`nh Windows cu?a ha~ng Microsoft mo+'i ba('t dda^`u thi.nh ha`nh. Tru+o+'c ddo' thi` ma'y IBM PC co' nhu+~ng bo^. DOS la`m he^. ddie^`u ha`nh. To^i ga('n ca? hai he^. ddie^`u ha`nh va`o ma'y vi` Windows pha?i co' DOS mo+'i chi.u cha.y.

Bo^. chu+~ Vie^.t VNU for Windows

To^i muo^'n dda'nh chu+~ Vie^.t trong ca'c tha?o tri`nh cha.y trong he^. ddie^`u ha`nh Windows, ne^n bo^. chu+~ Vie^.t dda^`u tie^n to^i mua la` bo^. VNU for Windows cu?a co^ng ty VNU. Co^ng ty VNU nga`y nay dda~ che^'t, nhu+ng mo^.t so^' ngu+o+`i va` co^ng ty xu+a kia la` tha`nh pha^`n cu?a VNU va^~n co`n hoa.t ddo^.ng, va` hi`nh nhu+ ho. va^~n co`n qua?ng ca'o va` ba'n nhu lie^.u VNU hoa(.c mo^.t pha^`n cu?a bo^. chu+~ Vie^.t na`y.

VNU for Windows go^`m mo^.t cuo^'n sa'ch chi? da^~n bi`a cu+'ng ma`u dden na(`m trong mo^.t ca'i ho^.p nhu+.a cu~ng ma`u dden tro^ng ra^'t sang tro.ng. Trong cuo^'n sa'ch chi? da^~n khoa?ng 90 trang co' bao nhu+.a ddu+.ng ca'c ddi~a me^`m chu+'a ca'c tha?o tri`nh va` pho^ng chu+~.

Sau khi to^i ga('n bo^. nhu lie^.u na`y tu+` trong DOS, sa'ch chi? da^~n no'i to^i pha?i tu+. mi`nh du`ng tha?o tri`nh Control Panel cu?a he^. ddie^`u ha`nh dde^? the^m pho^ng va`o.

Pha?i the^m pho^ng chu+~ Vie^.t va`o thi` mo+'i tha^'y va` in ddu+o+.c chu+~ Vie^.t trong Windows. Trong he^. ddie^`u ha`nh na`y, pho^ng la` nhu+~ng bo^. su+u ta^.p ca'c hi`nh chu+~ co' cu`ng nhu+~ng ddu+o+`ng ne't va` kie^?u ca'ch dda(.c thu`. Pha?i co' pho^ng thi` Windows mo+'i cho tha^'y chu+~. Ngay ca? chu+~ tie^'ng Anh cu~ng nho+` pho^ng tie^'ng Anh mo+'i hie^.n le^n ddu+o+.c. To^i nghi~ gia' ma` tha?o tri`nh Setup la`m giu`m to^i co^ng vie^.c the^m pho^ng thi` ddo+~ va^'t va? ho+n.

Vo+'i bo^. VNU for Windows, to^i co' the^? dda'nh da^'u chu+~ Vie^.t ba(`ng ca'ch dda'nh nhu+~ng nu't so^'. Pha^`n lo+'n nhu+~ng chu+~ hoa co' da^'u tie^'ng Vie^.t kho^ng co' trong pho^ng chu+~ thu+o+`ng, hoa(.c co' ma` kho^ng hie^.n ra, do ddo' to^i kho^ng the^? dda'nh chu+~ thu+o+`ng va` chu+~ hoa mo^.t ma.ch. Sa'ch chi? da^~n ke^u to^i cho.n ca'c chu+~ muo^'n vie^'t hoa ro^`i ddo^?i pho^ng cu?a ca'c chu+~ ddo'. Ho'a ra mo^~i mo^.t pho^ng chu+~ thu+o+`ng pha?i co' mo^.t pho^ng chu+~ hoa ddi ke`m.

Thie^.t la` ky` cu.c khi mo^.t so^' ma(.t chu+~ kho^ng co' pho^ng chu+~ hoa. To^i go.i ddie^.n thoa.i to+'i ho?i thi` ddu+o+.c tra? lo+`i ra(`ng nhu+~ng pho^ng ddo' i't du`ng. To^i ho+i bu+.c mi`nh nhu+ng cu~ng ho+i ma('c cu+o+`i: La`m sao co' the^? kha(?ng ddi.nh su+. "i't du`ng" cu?a nhu+~ng pho^ng chu+~ ddo'? Ne^'u co' ngu+o+`i muo^'n du`ng, thi' du. nhu+ to^i, thi` chi? tra? lo+`i nhu+ va^.y la` tho?a ma~n ddu+o+.c ho. sao?

Mo^.t vie^.c kha'c cho to^i co' ca?m tu+o+?ng VNU ddo^'i xu+? chu+a ddu+o+.c tha(?ng tha('n la('m vo+'i kha'ch ha`ng. Vo+'i bo^. chu+~ VNU, ca'ch dda'nh da^'u tie^'ng Vie^.t trong dda so^' tru+o+`ng ho+.p la` "chu+~ tru+o+'c da^'u sau," nhu+ng trong nhu lie^.u Write co' sa(~n trong he^. ddie^`u ha`nh, ta pha?i dda'nh "da^'u tru+o+'c chu+~ sau." Trong sa'ch chi? da^~n, ho. gia?i thi'ch ca'ch dda'nh da^'u tru+o+'c chu+~ sau la` "nha(`m vu+o+.t qua nhu+~ng tro+? nga.i ky~ thua^.t do chi'nh ca'c software ga^y ra."

Nho+` nhu+~ng bo^. chu+~ Vie^.t to^i sa('p su+?a no'i dde^'n, to^i ddu+o+.c bie^'t tro+? nga.i "do chi'nh ca'c software ga^y ra" na`y la.i chi? da`nh rie^ng cho bo^. chu+~ VNU ma` tho^i! Bo+?i vi` ta^'t ca? ca'c bo^. chu+~ Vie^.t kha'c dde^`u dda'nh "chu+~ tru+o+'c da^'u sau" ddu+o+.c trong Write.

Nhu lie^.u "u?ng ho^." cu?a Ho^.i Chuye^n Gia Vie^.t Nam

To^i ga(.p nhu+~ng ho^.i vie^n cu?a Ho^.i Chuye^n Gia Vie^.t Nam (The Vietnamese Professionals Society) ta.i mo^.t ho^.i xua^n ngoa`i tro+`i, ga^`n no+i ngu+o+`i ta tru+ng ba`y nhu+~ng va(n ho'a pha^?m nhu+ hi`nh a?nh, sa'ch ba'o, v.v. Ho. la` nhu+~ng chuye^n vie^n tre?, ha(ng say tri`nh ba`y nhu+~ng sa'ng che^' mo+'i tre^n ma'y ddie^.n toa'n cho nhu+~ng ngu+o+`i ghe' la.i ca(n le^`u cu?a ho..

Da.o ddo', to^i nghe no'i WordPerfect vu+`a ra a^'n ba?n 6.0 cho Windows. Du+`ng cha^n no+i ca(n le^`u cu?a Ho^.i Chuye^n Gia, to^i ho?i mo^.t anh ba.n vu+`a la`m xong mo^.t cuo^.c tri`nh ba`y vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i ddu+'ng xem la` nhu lie^.u VPS cu?a Ho^.i Chuye^n Gia co' the^? cha.y vo+'i WordPerfect 6.0 ddu+o+.c hay kho^ng. Anh ga^.t dda^`u no'i ddu+o+.c.

Khi to^i ho?i mua, anh chi? to^i ra mo^.t ba`n ga^`n ddo'. Co^ ga'i ngo^`i o+? ba`n, ra^'t nie^`m no+?, no'i Ho^.i Chuye^n Gia hoa.t ddo^.ng ba^'t vu. lo+.i, kho^ng ba'n nhu lie^.u, chi? xin ddo^`ng ba`o u?ng ho^. ma` tho^i. Ro^`i co^ dde^` nghi. to^i u?ng ho^. 35 My~ kim, to^i ra^'t sa(~n lo`ng.

Xin no'i so+ qua ve^` WordPerfect. Ho^`i DOS co`n la` he^. ddie^`u ha`nh chi'nh ye^'u cu?a ma'y IBM PC, co^ng ty na`y che^' ra mo^.t nhu lie^.u xu+? ly' va(n ba?n (tie^'ng My~ go.i la` word processor) ra^'t thi.nh ha`nh, dde^'n mu+'c co' the^? no'i la` nha^'t nu+o+'c My~. Mo^.t nhu lie^.u xu+? ly' va(n ba?n giu'p ngu+o+`i ta la`m nhu+~ng co^ng vie^.c tu+` dda'nh mo^.t la' thu+, vie^'t mo^.t ba`i lua^.n va(n, to+'i in ddi.a chi? ra phong bi`, nghi~a la` ha^`u he^'t mo.i vie^.c sa('p chu+~ va(n pho`ng tho^ng thu+o+`ng.

Khi he^. ddie^`u ha`nh Windows tro+? tha`nh pho^? tho^ng, WordPerfect co' ra mo^.t hai a^'n ba?n dde^? cha.y trong he^. ddie^`u ha`nh mo+'i, nhu+ng chu+a ddu+o+.c tha`nh co^ng nhu+ ca'c a^'n ba?n cu~ trong DOS. Tha^'y nhie^`u ba'o ve^` ddie^.n toa'n nhu+ PC Magazine, PC World, Byte, va` Windows Magazine dde^`u loan tin la` WordPerfect se~ la^'y la.i phong ddo^. dde^. nha^'t vo+'i a^'n ba?n 6.0, to^i du+. ti'nh se~ ddo'n mua.

Cha(?ng de` bo^. chu+~ cu?a Ho^.i Chuye^n Gia kho^ng cha.y ddu+o+.c vo+'i WordPerfect 6.0. Co' nhie^`u ma^~u tu+. tie^'ng Vie^.t kho^ng the^? dda'nh ra ddu+o+.c. Sau na`y, to^i na^ng ca^'p le^n a^'n ba?n 6.0a va^~n kho^ng tha^'y ddu+o+.c he^'t ta^'t ca? ca'c ma^~u tu+. trong do`ng chu+~ "Ho^.i Chuye^n Gia Vie^.t Nam" dda'nh trong WordPerfect!

Tuy va^.y, Ho^.i Chuye^n Gia co' nhu+~ng nhu lie^.u ra^'t hay nhu+ mo^.t bo^. xu+? ly' va(n ba?n rie^ng va` mo^.t tu+` ddie^?n ho?i nga~. Bo^. xu+? ly' va(n ba?n chi? in ra mo^.t pho^ng chu+~ cho toa`n ba`i, nhu+ng co' kha? na(ng xe't lo^~i chi'nh ta?.

Tu+` ddie^?n ho?i nga~ la` mo^.t tha?o tri`nh tie^.n i'ch ne^'u ddu+o+.c du`ng thi` luo^n luo^n xua^'t hie^.n tre^n ma`n a?nh. Mo^~i khi to^i dda'nh mo^.t chu+~ co' da^'u ho?i hoa(.c nga~, tha?o tri`nh tu+. ddo^.ng lie^.t ke^ nhu+~ng chu+~ co' nghi~a dde^? nha('c nho+?. Thi' du., khi to^i dda'nh chu+~ "ke^~," tha?o tri`nh la^.p tu+'c nha('c to^i chu+~ "ke^?"; khi to^i dda'nh chu+~ "ma?nh," tha?o tri`nh lie^.t ke^ "ma?nh chai, tu+`ng ma?nh" va` "du~ng ma~nh, ranh ma~nh."

Nhu lie^.u VPS cu~ng du`ng mo^.t pho^ng chu+~ hoa ddi ke`m vo+'i mo^.t pho^ng chu+~ thu+o+`ng nhu+ VNU. Ngoa`i vie^.c ddi~a cu?a to^i ma^'t nhie^`u cho^~ chu+'a cho so^' pho^ng ga^`n ga^'p ddo^i na`y, to^i co`n pha't hie^.n mo^.t nhu+o+.c ddie^?m cu?a ca'ch la`m pho^ng ddo^i. DDo' la` su+. phie^`n phu+'c khi ddo^?i pho^ng cho toa`n ba`i, vi` pha?i quay la.i ti`m tu+`ng chu+~ hoa dde^? ddo^?i qua pho^ng hoa tu+o+ng u+'ng!

Nhu lie^.u " mie^~n phi' " cu?a Viet-Std

To^i ddo.c tho^ng ca'o ve^` nhu lie^.u cu?a Viet-Std tre^n mo^.t to+` nguye^.t san. Theo ddo', dda^y la` mo^.t nho'm chuye^n vie^n va` sinh vie^n co' chu? tru+o+ng la^.p mo^.t ba?ng ma~ tie^u chua^?n cho bo^. chu+~ Vie^.t. Nho'm Viet-Std pha't ha`nh nhu lie^.u theo nguye^n ta('c "shareware," nghi~a la` nhu lie^.u xa`i tru+o+'c mua sau, va` "freeware," nghi~a la` nhu lie^.u mie^~n phi'.

Tho^ng ca'o ke^u go.i ddo^`ng ba`o tu`y nghi u?ng ho^.. Nho'm Viet-Std se~ du`ng tie^`n u?ng ho^. ddo' dde^? thanh toa'n ca'c phi' to^?n (nhu+ tie^`n mua ddi~a, cu+o+'c phi', v.v.) So^' tie^`n co`n la.i se~ ddu+o+.c du`ng dde^? ta(.ng cho nhu+~ng to^? chu+'c giu'p ngu+o+`i ti. na.n.

Tho^ng ca'o cu?a Viet-Std co`n tuye^n bo^' ra(`ng ho. ddang va^.n ddo^.ng vo+'i nhu+~ng to^? chu+'c ddi.nh chua^?n quo^'c te^' dde^? co^ng nha^.n ba?ng ma~ chu+~ Vie^.t cu?a ho. la` tie^u chua^?n. Ma(.c da^`u va^.y, to^i ddu+o+.c bie^'t ha^`u he^'t ca'c to^? chu+'c sa?n xua^'t nhu lie^.u tie^'ng Vie^.t kha'c dde^`u kho^ng chi.u theo ba?ng ma~ cu?a Viet-Std.

To^i gu+?i cho ho. mo^.t so^' tie^`n dde^? mua nhu lie^.u WINVNKEY, tu+'c la` nhu lie^.u ca(n ba?n dde^? dda'nh tie^'ng Vie^.t trong Windows. Vo+'i mo^.t chu't to` mo`, to^i cu~ng dda(.t mua mo^.t so^' nhu lie^.u cha.y trong DOS.

Gu+?i mo^.t so^' tie^`n kho^ng lo+'n la('m nhu+ng cu~ng nhie^`u ho+n so^' tie^`n u+o+'c lu+o+.ng dde^? mua ddi~a va` gu+?i ddo^`, to^i cu+' tha('c ma('c kho^ng hie^?u bao nhie^u se~ ddu+o+.c ta(.ng cho nhu+~ng to^? chu+'c thie^.n nguye^.n. DDa^y la` mo^.t va^'n dde^` te^' nhi., kho^ng bie^'t anh chi. em trong Viet-Std co' dde^? y' hay kho^ng -- co' ne^n co^ng bo^' chi tie^u cho co^ng chu'ng ddu+o+.c ro~ cha(ng? To^i nghi~ nhie^`u ngu+o+`i cu~ng muo^'n bie^'t ca'i ca'ch cu?a anh chi. em tro+. giu'p ngu+o+`i ti. na.n no' ddu+o+.c hu+~u hie^.u co+~ na`o. Bo+?i vi` khi ngu+o+`i ta quye^'t ddi.nh gu+?i tie^`n cho anh chi. em, ho. dda~ tha^'y nhie^.m vu. giu'p ddo+~ ngu+o+`i ti. na.n a?nh hu+o+?ng to+'i quye^'t ddi.nh cu?a ho. to+'i co+~ na`o.

Tha?o tri`nh Setup cu?a nhu lie^.u WINVNKEY cha.y e^m tha('m va` ta.o ra mo^.t nho'm tha?o tri`nh. Ba`i ma^~u chu+'a dda^`y ddu? ca'c pho^ng chu+~ trong ho^` so+ README giu'p to^i tha^'y lie^`n ta^'t ca? ca'c ma(.t chu+~ ddu+o+.c cung ca^'p.

Khi xa`i thu+? nhu+~ng nhu lie^.u cu?a Viet-Std, to^i nga.c nhie^n tha^'y ba?ng ma~ chu+~ Vie^.t cho Windows la.i co' so^' a^'n ba?n la` 1.1 cho+' kho^ng pha?i 1.0. Nghi~a la` Viet-Std, to^? chu+'c la^.p ba?ng ma~ tie^u chua^?n cho bo^. chu+~ Vie^.t, vu+`a mo+'i thay ddo^?i tie^u chua^?n do chi'nh mi`nh dda(.t ra.

To^i va^~n kho^ng dda'nh ddu+o+.c dda^`y ddu? ca'c chu+~ Vie^.t trong WordPerfect. Sau ddo', cho nhu+~ng co^ng vie^.c sa('p chu+~ ddo+n gia?n to^i tha^'y thi'ch tro+? la.i du`ng nhu lie^.u cu?a Ho^.i Chuye^n Gia ho+n. Co`n cho nhu+~ng co^ng vie^.c sa('p chu+~ ca^`n pho^ng chu+~ cha^'t lu+o+.ng cao, to^i du`ng ca'c pho^ng cu?a VNU.

Tuy nhie^n, to^i tha^'y Viet-Std va` TriChlor, mo^.t to^? chu+'c ba.n hu+~u cu?a Viet-Std, co' mo^.t so^' du+. a'n soa.n nhu lie^.u gia?i tri' va` gia'o du.c kha' ha^'p da^~n. To^i ddang cho+` ddo+.i ho. cho ra ma('t bo^. Vie^.t Nam Su+? Lu+o+.c cu?a Tra^`n Tro.ng Kim ba(`ng "multimedia" co' the^? co' hi`nh ve~, tie^'ng no'i, va` a^m nha.c.

Bo^. chu+~ VNI for Windows

DDo^i khi tha'i ddo^. kha(ng kha(ng la`m cho dde^'n lu'c vu+`a y' mo+'i tho^i la.i ddem to+'i nhu+~ng lo+.i i'ch ngoa`i y' muo^'n. Trong cuo^.c ti`m kie^'m mo^.t bo^. chu+~ Vie^.t co' the^? du`ng vo+'i WordPerfect, to^i dda~ ti`m ra bo^. chu+~ VNI for Windows.

Ba^y gio+` cha(?ng nhu+~ng to^i dda'nh ddu+o+.c dda^`y ddu? mo.i chu+~ Vie^.t trong WordPerfect, ma` to^i co`n ra^'t vu+`a y' vo+'i cha^'t lu+o+.ng cu?a ca'c pho^ng chu+~ cu?a VNI.

Bo^. nhu lie^.u VNI for Windows ddu+.ng trong ho^.p gia^'y cu+'ng co' trang tri' va` ddu+o+.c bo.c gia^'y bo'ng tro^ng y nhu+ nhu+~ng ho^.p nhu lie^.u cu?a nhu+~ng ha~ng My~. Sa'ch chi? da^~n kha' da`y, trong ddo' co' chu+o+ng Ho?i Va` DDa'p ra^'t hu+~u i'ch ddo.c tha^'y de^~ da`ng ma` hie^?u nhie^`u.

Tha?o tri`nh Install cu?a VNI for Windows cha.y trong DOS. Tuy sa'ch chi? da^~n no'i thie^.t la` da`i do`ng ve^` vie^.c ca`i dda(.t, mo.i sa('p xe^'p dde^`u ddu+o+.c la`m sa(~n cho ne^n to^i chi? ca^`n dda'nh Enter dde^? ba('t dda^`u.

Sau khi ga('n bo^. nhu lie^.u va`o ma'y, to^i theo sa'ch chi? da^~n cha.y tha?o tri`nh VNI-Font Manager. Ban dda^`u to^i nga.c nhie^n vi` tha?o tri`nh na`y de.p he^'t nhu+~ng pho^ng chu+~ kho^ng pha?i cu?a VNI ddi dda^u ma^'t. Sau khi ddo.c sa'ch chi? da^~n va` thu+? cha.y VNI-Font Manager mo^.t ho^`i, to^i co' the^? ddu+a ca'c pho^ng chu+~ ddo' va`o la.i ba(`ng ca'ch cho.n nho'm pho^ng kho^ng pha?i cu?a VNI.

DDo.c cuo^'n phu. ddi'nh cu?a sa'ch chi? da^~n, to^i tha^'y co' mu.c chi? ca'ch la^'y nhu lie^.u VNI for Windows ra kho?i ma'y, nhu+ va^.y qua? la` chu dda'o! To^i cu~ng tha^'y ra(`ng khi VNI-Font Manager da^'u bo+'t pho^ng ddi, Windows cu?a to^i kho+?i ddo^.ng nhanh ho+n tru+o+'c.

VNI for Windows kho^ng cho to^i ddo^?i vi. tri' cu?a ca'c nu't da^'u, cho ne^n to^i pha?i ma^'t chu't thi` gio+` dde^? la`m quen vo+'i vi. tri' nu't da^'u mo+'i. Sa('p dda(.t nu't da^'u cu?a VNI co' ve? no^?i tie^'ng vi` to^i tha^'y nhu+~ng bo^. chu+~ kha'c cu~ng cung ca^'p sa('p dda(.t na`y. Nhu+ng du` sao, to^i va^~n muo^'n VNI cho ngu+o+`i ta ddo^?i vi. tri' cu?a ca'c nu't da^'u nhu+ nhu+~ng bo^. nhu lie^.u kha'c.

Xa`i VNI for Windows mo^.t tho+`i gian, to^i pha't hie^.n the^m va`i u+u ddie^?m cu?a bo^. chu+~ na`y. Thu+' nha^'t la` chi? du`ng mo^.t pho^ng cho ca? chu+~ thu+o+`ng la^~n chu+~ hoa. Nho+` ddo', to^i co' the^? dda'nh chu+~ mo^.t ma.ch, kho^ng pha?i du+`ng la.i dde^? ddo^?i pho^ng, va` khi ddo^?i pho^ng cho toa`n ba`i, to^i kho^ng pha?i quay tro+? la.i ddo^?i pho^ng cho tu+`ng chu+~ hoa.

Thu+' hai, to^i co' the^? cho.n mo^.t nho'm chu+~ ba(`ng ca'ch "highlight" ro^`i cho.n me^.nh le^.nh ddo^?i tu+` chu+~ thu+o+`ng ra chu+~ hoa hoa(.c ddo^?i ngu+o+.c ve^` chu+~ thu+o+`ng. Vie^.c na`y to^i kho^ng the^? la`m ddu+o+.c vo+'i nhu+~ng bo^. chu+~ kha'c.

Tuy nhie^n, ddo^i khi to^i ddo^?i nho'm chu+~ ra chu+~ hoa dda^`u tu+` thi` ga(.p ke^'t qua? kho^ng nhu+ y'. Ne^'u chu+~ dda^`u la` mo^.t nguye^n a^m co' da^'u thi` chi? co' chu+~ ddo^?i ra chu+~ hoa, co`n da^'u thi` kho^ng, cho ne^n to^i pha?i cho.n ca? chu+~ la^~n da^'u ro^`i ddo^?i rie^ng nho'm ddo' ra chu+~ hoa. Ngu+o+`i cu?a VNI gia?i thi'ch la` trong tru+o+`ng ho+.p na`y da^'u ddu+'ng ro+`i kho?i chu+~ cho ne^n la` ma^~u tu+. thu+' nhi` cu?a tu+`, trong khi nhu+~ng tha?o tri`nh tie^'ng My~ chi? ddo^?i ma^~u tu+. dda^`u tie^n cu?a tu+` ra chu+~ hoa ma` tho^i.

U+u ddie^?m thu+' ba la` to^i co' the^? sa('p chu+~ va` tri`nh ba`y nhu+~ng ba`i ba'o giu`m ma^'y ngu+o+`i ba.n xa`i nhu lie^.u tri`nh ba`y a^'n pha^?m Ventura (desktop publishing, o+? trong nu+o+'c du`ng chu+~ "che^' ba?n" dde^? chi? nhu lie^.u loa.i na`y).

To^i dda~ thu+? du`ng Ventura trong Windows vo+'i nhu+~ng bo^. chu+~ Vie^.t tru+o+'c nhu+ng kho^ng bo^. chu+~ na`o cha.y ddu+o+.c. Ma^'y ngu+o+`i ba.n to^i tu+`ng no'i chi? co' bo^. chu+~ VNI mo+'i cha.y ddu+o+.c vo+'i Ventura co`n ca'c bo^. chu+~ kha'c chi? cha.y vo+'i PageMaker, to^i tu+o+?ng ho. ha^m mo^. VNI qua' ne^n no'i pho'ng dda.i, ai de` ddu'ng su+. thu+.c. (Ba.n be` la`m ba'o cu?a to^i chia ra hai ca'nh, ca'nh u?ng ho^. VNU ca'nh u?ng ho^. VNI -- ca'nh na`o cu~ng nhu+ bi. co^ng ty nhu lie^.u ba('t co'c la`m con tin, kha(ng kha(ng kho^ng chi.u xa`i thu+? nhu lie^.u kha'c. Nhie^`u ngu+o+`i di~ nhie^n ddu+o+.c ca'c co^ng ty nhu lie^.u trang bi. nhu lie^.u chu+~ Vie^.t mie^~n phi' hoa(.c ddo^?i la^'y qua?ng ca'o, nhu+ng ho. que^n ma^'t nhu lie^.u chi? la` phu+o+ng tie^.n la`m vie^.c. Thie^'t tu+o+?ng ta kho^ng ne^n trung tha`nh vo+'i nhu+~ng phu+o+ng tie^.n qua' nhu+ va^.y.)

DDa'nh chu+~ Vie^.t theo ca'ch tu+. nhie^n nha^'t vo+'i VNI-Word Ta^n Ky`

Tu+` khi mua bo^. VNI for Windows, to^i co`n mua bo^. VNI-Word Ta^n Ky` cu~ng cu?a co^ng ty na`y dde^? du`ng thu+? lo^'i dda'nh chu+~ Vie^.t mo+'i do ho. pha't trie^?n.

VNI-Word Ta^n Ky` la` mo^.t nhu lie^.u xu+? ly' va(n ba?n (word processor, VNI go.i la` nhu lie^.u bie^n soa.n) cha.y trong DOS. Tuy to^i kho^ng hu+'ng thu' xa`i nhu lie^.u DOS la('m (co' le~ to^i tru'ng pha?i tuye^n truye^`n cu?a co^ng ty Microsoft nha(`m la`m cho ngu+o+`i ta nga'n nga^?m ca'c nhu lie^.u DOS?), to^i tha^'y VNI-Word co' nhie^`u kha? na(ng to^i ca^`n, cha(?ng ha.n nhu+ xe^'p chu+~ Vie^.t theo a^m tie^'t hoa(.c theo phu. a^m dda^`u y nhu+ trong ca'c tu+` ddie^?n tie^'ng Vie^.t, Vie^.t Anh, Vie^.t Pha'p, v.v.; giu'p dda'nh chu+~ Vie^.t theo mo^.t quy u+o+'c tho^'ng nha^'t trong nhu+~ng tru+o+`ng ho+.p ta co' nhie^`u quy u+o+'c kho^ng tho^'ng nha^'t, thi' du. nhu+ vie^'t "quy" hay "qui," "ho'a" hay "hoa'," "ky'" hay "ki'," v.v. ra^'t thi'ch ho+.p cho nhu+~ng ngu+o+`i la`m ba'o va` vie^'t sa'ch muo^'n co' xi`-tin (style).

To^i kho^ng ddo^`ng y' khi ho. go.i VNI Ta^n Ky` la` "phu+o+ng pha'p" dda'nh chu+~ Vie^.t. Co' the^? no'i ddo' la` ca'ch dda'nh chu+~ "vo^ phu+o+ng pha'p" vi` no' giu'p ngu+o+`i ta dda'nh da^'u theo ba^'t cu+' thu+' tu+. na`o, de^~ da`ng tu+. nhie^n nhu+ vie^'t tay va^.y; ma` ca'i kho^ng co' phu+o+ng pha'p mo+'i chi'nh la` ca'i dda(.c sa('c. Ca'c ngu+o+`i me^ truye^.n kie^'m hie^.p no'i "vo^ chie^u tha('ng hu+~u chie^u" -- qua? thu+.c co' the^? a'p du.ng trong tru+o+`ng ho+.p na`y.

Sau khi dda'nh chu+~ vo+'i VNI-Word Ta^n Ky` mo^.t tho+`i gian -- to^i dda'nh chu+~ nhanh va` thoa?i ma'i ho+n tru+o+'c ddu'ng nhu+ lo+`i qua?ng ca'o cu?a VNI -- to^i ba('t dda^`u tha^'y mi`nh dda^m ra ghie^`n ca'ch dda'nh chu+~ VNI Ta^n Ky`. To^i lie^n la.c vo+'i co^ng ty VNI dde^? ho?i ho. chu+`ng na`o ra mo^.t a^'n ba?n VNI-Word cho Windows.

To^i ra^'t nga.c nhie^n thi'ch thu' khi ho. cho bie^'t a^'n ba?n 2.0 cu?a VNI for Windows co' ca'ch dda'nh chu+~ VNI Ta^n Ky`. La^`n na`y, chu'ng ta co' the^? dda'nh theo "vo^ chie^u" trong ta^'t ca? mo.i nhu lie^.u trong Windows cho+' kho^ng pha?i trong rie^ng mo^.t nhu lie^.u xu+? ly' va(n ba?n na`o!

Ngu+o+`i cu?a VNI cho bie^'t ho. ddang cho cha.y thu+? a^'n ba?n mo+'i ta.i mo^.t so^' to`a ba'o Vie^.t ngu+~ o+? nhie^`u no+i trong nu+o+'c My~, va` VNI for Windows 2.0 se~ ra ma('t ddo^`ng ba`o va`o di.p le^~ Gia'ng Sinh 94.

Mo^.t ba^'t ngo+` kha'c la` bo^. nhu lie^.u mo+'i na`y se~ giu'p ngu+o+`i ta xa`i la.i pho^ng chu+~ cu?a ba^'t ky` mo^.t co^ng ty hay ba?ng ma~ na`o cho+' kho^ng nha^'t thie^'t pha?i la` pho^ng cu?a VNI! Va` du`ng pho^ng nhu+ va^.y ma` dda'nh chu+~ ba(`ng phu+o+ng pha'p VNI Ta^n Ky`, la.i co' the^? sa('p dda(.t nu't da^'u theo y' muo^'n!!! To^i kho^ng kho?i no'ng ruo^.t.

Du+`ng cha^n suy nga^~m

Hie^.n gio+` to^i cho.n du`ng thu+o+`ng xuye^n bo^. xu+? ly' va(n ba?n VNI-Word Ta^n Ky` cha.y trong DOS dde^? dda'nh chu+~ va` bo^. chu+~ Vie^.t VNI for Windows cho ca'c co^ng vie^.c tri`nh ba`y sa'ch ba'o. DDo^i khi to^i du`ng mo^.t bo^. chu+~ kha'c dde^? trao ddo^?i ba`i vo+? vo+'i mo^.t so^' ba.n be`.

DDu+o+.c bie^'t ddo^`ng ba`o trong nu+o+'c chi? thi'ch xa`i bo^. chu+~ VNI for Windows ma` tho^i. Du` hie^.n tu+o+.ng sao che'p la^.u dda^`y da^~y, o+? trong nu+o+'c cu~ng co' mo^.t va`i co+ so+? sa?n xua^'t nhu lie^.u. Nhu+ng ha^`u he^'t ca'c bo^. chu+~ Vie^.t trong nu+o+'c kho^ng the^? dda'nh ddu+o+.c dda^`y ddu? chu+~ Vie^.t trong ca'c nhu lie^.u Windows nhu+ VNI.

Vo+'i VNI for Windows 2.0 sa('p su+?a ra trong nay mai, to^i nghi~ nhu+~ng ngu+o+`i du`ng se~ gia?i quye^'t hay ddu'ng ra thi'ch nghi ddu+o+.c vo+'i va^'n dde^` kha'c bie^.t ba?ng ma~ ra^'t ddie^n dda^`u ddo^'i vo+'i ngu+o+`i chu+a quen thuo^.c.

Ma(.c da^`u o+? ca? ngoa`i nu+o+'c la^~n trong nu+o+'c dde^`u co' nhu+~ng no^~ lu+.c la^.p ba?ng ma~ chua^?n cho bo^. chu+~ Vie^.t, to^i nha^.n tha^'y ca'c "chua^?n" dde^`u kho^ng ddu+o+.c nhu+~ng to^? chu+'c pha't trie^?n nhu lie^.u theo trie^.t dde^? va` qua^`n chu'ng cha^'p nha^.n. Bo+?i vi` ca'c ba?ng ma~, chua^?n hay kho^ng chua^?n, so+'m muo^.n dde^`u ma('c pha?i nhu+o+.c ddie^?m la` kho^ng cho ngu+o+`i ta dda'nh ddu+o+.c dda^`y ddu? chu+~ Vie^.t trong nhu+~ng nhu lie^.u vu+`a tro+? tha`nh tho^ng du.ng tre^n thi. tru+o+`ng.

DDe^? hie^?u hie^.n tu+o+.ng tre^n, ta kho^ng kho?i ddu.ng cha.m to+'i mo^.t so^' va^'n dde^` sa^u xa ho+n nhu+ nhu ca^`u su+? du.ng ma'y ddie^.n toa'n cu?a ngu+o+`i Vie^.t Nam, vi. tri' cu?a thi. tru+o+`ng ddie^.n toa'n Vie^.t ngu+~, va` nhu+~ng cho.n lu+.a chie^'n lu+o+.c trong vie^.c a'p du.ng tie^.n nghi ddie^.n toa'n cu?a the^' gio+'i trong co^.ng ddo^`ng Vie^.t ngu+~ cu?a chu'ng ta.

Nhu ca^`u su+? du.ng ma'y ddie^.n toa'n ca' nha^n cu?a ngu+o+`i Vie^.t hie^.n nay na(`m o+? cho^~ du`ng tie^'ng Vie^.t trong nhu+~ng he^. ddie^`u ha`nh va` nhu lie^.u co' sa(~n trong ca'c thi. tru+o+`ng A^u My~. Ky~ thua^.t "cellular phone" giu'p cho mo^.t so^' nu+o+'c ddang pha't trie^?n ca?i tie^'n mo^i tru+o+`ng tho^ng tin va` giao di.ch thu+o+ng ma.i cu?a ho. ma` kho^ng qua pha't trie^?n ha. ta^`ng co+ so+? nhu+ dda`o dda^'t ba('t o^'ng da^y ddie^.n thoa.i. Thi` cu~ng gio^'ng nhu+ va^.y, ky~ thua^.t ddie^.n toa'n tie^'ng Vie^.t hie^.n nay giu'p chu'ng ta du`ng tie^'ng Vie^.t trong nhu+~ng nhu lie^.u dda'ng le~ da`nh cho nhu+~ng co^.ng ddo^`ng ngo^n ngu+~ kha'c se~ khie^'n chu'ng ta kho?i ma^'t co^ng pha't trie^?n ca'c he^. ddie^`u ha`nh va` nhu lie^.u u+'ng du.ng cho rie^ng co^.ng ddo^`ng Vie^.t ngu+~.

Thi. tru+o+`ng cho nhu+~ng sa?n pha^?m ddie^.n toa'n trong nu+o+'c ddang ddu+o+.c ddi.nh hi`nh vo+'i so^' ma'y ddie^.n toa'n ca' nha^n nga`y ca`ng ta(ng. Co' the^? trong tu+o+ng lai, vie^.c pha't trie^?n nhu+~ng nhu lie^.u cho rie^ng ngu+o+`i Vie^.t se~ tu+. nhie^n xa?y dde^'n vo+'i lua^.t cung ca^`u. Nhu+ng dde^? cho ngu+o+`i ta du`ng tie^'ng Vie^.t trong nhu+~ng nhu lie^.u ddang co' trong nhu+~ng thi. tru+o+`ng pha't trie^?n nha^'t the^' gio+'i la` ddie^`u pha?i luo^n luo^n ddu+o+.c nhu+~ng co+ quan ddi.nh chua^?n dde^? y' to+'i. Kho^ng the^? dde^? cho nhu+~ng ba?ng ma~ chua^?n la`m cho ngu+o+`i ta kho^ng the^? dda'nh ddu+o+.c chu+~ Vie^.t trong nhu+~ng nhu lie^.u ma` ho. ca^`n du`ng.

Hie^.n tu+o+.ng mo^.t chua^?n ra ddo+`i kho^ng bao la^u thi` bi. lo^~i tho+`i vi` kho^ng thi'ch ho+.p vo+'i nhu+~ng nhu lie^.u mo+'i cu?a quo^'c te^' la.i nha('c nho+? ta ve^` mo^.t ddie^`u kha'c. DDo' la` vi. tri' le'p ve^' cu?a thi. tru+o+`ng Vie^.t Nam trong ma('t ca'c co^ng ty ddie^.n toa'n quo^'c te^'. Thi' du. nhu+ ddo^'i vo+'i nhu+~ng co^ng ty nhu+ Microsoft, Borland, Novell, theo tin tu+'c ma` to^i thu tha^.p ddu+o+.c, thi` thi. tru+o+`ng Vie^.t Nam ddu+'ng ga^`n cho't trong ca'c so^? u+u tie^n cu?a ho.. Nghi~a la` ho. du+. ddi.nh se~ mo+? ro^.ng thi. tru+o+`ng cu?a ho. ra ca'c co^.ng ddo^`ng ngoa`i My~, nhu+ng co`n la^u ho. mo+'i chi.u su+?a ddo^?i ca'c sa?n pha^?m cu?a ho. cho ngu+o+`i Vie^.t Nam du`ng. Vi` va^.y tu+` gio+` to+'i lu'c ddo', cha^.m thi` chu'ng ta pha't trie^?n la^'y nhu lie^.u cu?a chu'ng ta, nhanh thi` cu+' la^'y nhu lie^.u sa(~n co' cu?a ngu+o+`i ma` ddu+a tie^'ng Vie^.t vo^.

Nhu+ va^.y, ca'c co+ quan ddi.nh chua^?n cu?a ngu+o+`i Vie^.t Nam ne^'u tin ra(`ng co' kha? na(ng ba('t buo^.c ca'c co^ng ty trong nu+o+'c, ngoa`i nu+o+'c, va` quo^'c te^' ddi theo chua^?n cu?a mi`nh thi` se~ ddi con ddu+o+`ng cha^.m. Pha^`n ddo^ng da^n chu'ng se~ ddi con ddu+o+`ng nhanh vi` nhu ca^`u kinh te^' ca^'p ba'ch trong cuo^.c so^'ng ha`ng nga`y.

Ba^'y la^u nay, con ddu+o+`ng nhanh da^~n chu'ng ta ddi ddu+o+.c kha' xa ma(.c da^`u dda^`y nhu+~ng khu'c quanh ba^'t ngo+`, nhu+ nho'm na`y ddo^?i ba?ng ma~, co^ng ty kia ra the^m bo^. chu+~ Vie^.t kha'c kho^ng cha.y chung vo+'i bo^. chu+~ cu~, v.v. Nhu+ng pha?i nhi`n nha^.n la` mo.i thay ddo^?i dde^`u pha?n a?nh kha? na(ng thi'ch nghi cu?a ca'c ky~ thua^.t vie^n Vie^.t Nam. Khi ho. thay ddo^?i ki.p thi` ngu+o+`i tie^u thu. trong co^.ng ddo^`ng Vie^.t ngu+~ nhu+ chu'ng ta ddu+o+.c hu+o+?ng tha`nh qua? cu?a co^ng su+'c ho.. Cho to+'i nay, nhu+~ng co+ so+? ca' the^? na(ng ddo^.ng nhu+ ho. va^~n chu+'ng to? kho^ng bi. dda` tie^'n cu?a khoa ho.c ky~ thua^.t the^' gio+'i bo? ro+i. Nhi`n la.i, trong ky~ nghe^. ddie^.n toa'n nga`y nay co' gi` la` kho^ng thay ddo^?i mau to+'i cho'ng ma(.t?

oOo

DDi.a chi? ca'c to^? chu+'c ddu+o+.c dde^` ca^.p trong ba`i:

VNU (kho^ng co`n hoa.t ddo^.ng)

Ho^.i Chuye^n Gia Vie^.t Nam Vietnamese Professionals Society 3972 Barranca Parkway, Suite J-469 Irvine, CA 92714 USA

Viet-Std 1212 Somerset Dr. San Jose, California 95132 USA

VNI 15103 Moran St. Westminster, CA 92683 USA Phone: (714) 891-7656 Fax: (714) 891-1757

oOo

* Binh Anson, BE, ME, Ph.D. - Ky~ Su+ Tru+o+?ng, Quy Hoa.ch Qua?n Ly' Lu+u Vu+.c, Thu?y Cu.c Ta^y U'c.


Binh Anson, Ph.D.
[email protected]

For discussion on this column, join [email protected]


Copyright © 1994 - 1997 by VACETS and Binh Anson

:

Other Links

VACETS General Technical Columns

VTIC '97 / VTIC '96

VACETS Electronic Newsletter

VACETS FTP Site

Back to "Everyday Engineering" Menu